Ülkemizin topraklarının %92'si farklı oranlarda deprem tehlikesine sahiptir ve nüfusumuzun %95'i, sanayimizin %98'i bu bölgelerde konumlanmıştır. 4708 sayılı Yapı Denetim Kanununun uygulanmasına başlanmadan önce yürürlükte olan imar ve afetler mevzuatı etkin bir denetim fırsatı vermemiştir. Ülkemizde son 20 yıl içerisinde meydana gelen her depremden sonra bu durumun olumsuz sonuçları çok açık olarak görülmüş olmasına rağmen, yapı denetimi konusunda olumlu bir gelişme sağlanamamış, aksine hızlı nüfus artışı ve göçler, çarpık ve yanlış şehirleşme ve sanayileşme, yoğun kaçak yapılaşma ve sık sık başvurulan imar afları ülkemizdeki deprem ve diğer afet risklerini her geçen gün daha da arttırmıştır
Bu nedenle; ülkemizdeki yapı denetim sistemi ve yapım aşamasında görev alan müteahhit, proje müellifi, fenni mesul ve denetim yapmakla görevli yerel yönetimlerin sorumluluklarını yeniden düzenlemek ve kağıt üzerinde denetlenmiş gibi görülen, ancak hemen hemen hiç denetlenmeyen yapıların sorumlularına verilecek cezalarla bu kişilerin üçüncü şahıslara verdikleri zararları tazmin edebilecek yeni bir yasal düzenleme getirmek zorunlu olmuştur. Bu zorunluluğu yerine getirmek amacıyla, olası afetlerde can ve mal güvenliğini sağlamak, kaynak israfı ile plansız, kalitesiz ve kontrolsüz yapılaşmayı önlemek, çağdaş norm ve standartlarda yapı üretimini sağlamak, denetimsizlik ve ihmal nedenleriyle zarara uğrayan üçüncü şahısların haklarını korumak, yapı üretiminde kusur, ihmal ve yetersizliliği görülen yapı sorumlularına karşı gerekli işlemleri yerine getirmek amacıyla, 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun hazırlanmıştır.
YAPI DENETİM KURULUŞUMUZUN GÖREV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ:
Yapı denetim kuruluşu öncelikle proje müellifince yapılan uygulama projesi;
a) Temel sisteminin, arsanın jeolojik yapısına göre tanzim edilen jeolojik rapora uygunluğu,
b) Taşıyıcı sistemin TSE 500'e ve afet bölgelerine yapılacak yapılar hakkında yönetmeliğe göre hesaplandığını,
c) Binanın ısı yalıtım yönetmeliği, mühendislik ve mimarlık projelendirme esasları, imar planı diğer ilgili yönetmelik, standart ve şartnamelere uygunluğunu belirler.
d) Yapıda kullanılan her türlü malzemenin, imalatın ve yapı elemanlarının standartlarına uygunluğunu test ederek test raporlarını ilgili idareye gönderir. Bakanlıkça ve Türk Standartları Enstitüsünce yeterliliği kabul edilen gerçek ve tüzel kişilere ait laboratuarlarda test ettirir.
e) Beton kalıbı ve demir teçhizatı kontrol edilerek Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği eki örnek 5'e uygun tutanak tutulduktan sonra beton dökümüne müsaade edilir. Beton yapı denetim kuruluşunun yardımcı kontrol elemanlarının sürekli gözetiminde dökülür ve beton numuneleri, mutlak döküm yerinde ve sorumlu mühendis veya mimar ile birlikte deneyi yapacak laboratuar sorumlusu tarafından alınır.
f) Yapı Denetim Kuruluşu, inşaatta çalıştırılan işçi ve ustaların, mesleğinin erbabı olduğuna dair sertifika ve kullanılan malzemelerin TSE ye uygunluk belgelerini yapı müteahhidinden isteyebilir.
g) Yapı Denetim Kuruluşunun uygun görmediği malzeme, işçi, kalfa ve taşeron, yapı müteahhidi tarafından derhal şantiyeden uzaklaştırılır.
h) Yapı sahibinin isteği halinde, yapı müteahhidine ödeme yapmadan önce yapı sahibine ödemeye esas görüş bildirir.
i) Yapı Denetim Kuruluşu yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminde meydana gelebilecek yapı hasarından dolayı 10 yıl süreyle, taşıyıcı olmayan diğer kısımlardaki yapı hasarından dolayı 2 yıl süreyle sorumludur. Yapı Denetim Kuruluşu, izinsiz yapılan değişikliklerden dolayı sorumlu tutulamaz.
Bu nedenle; ülkemizdeki yapı denetim sistemi ve yapım aşamasında görev alan müteahhit, proje müellifi, fenni mesul ve denetim yapmakla görevli yerel yönetimlerin sorumluluklarını yeniden düzenlemek ve kağıt üzerinde denetlenmiş gibi görülen, ancak hemen hemen hiç denetlenmeyen yapıların sorumlularına verilecek cezalarla bu kişilerin üçüncü şahıslara verdikleri zararları tazmin edebilecek yeni bir yasal düzenleme getirmek zorunlu olmuştur. Bu zorunluluğu yerine getirmek amacıyla, olası afetlerde can ve mal güvenliğini sağlamak, kaynak israfı ile plansız, kalitesiz ve kontrolsüz yapılaşmayı önlemek, çağdaş norm ve standartlarda yapı üretimini sağlamak, denetimsizlik ve ihmal nedenleriyle zarara uğrayan üçüncü şahısların haklarını korumak, yapı üretiminde kusur, ihmal ve yetersizliliği görülen yapı sorumlularına karşı gerekli işlemleri yerine getirmek amacıyla, 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun hazırlanmıştır.
YAPI DENETİM KURULUŞUMUZUN GÖREV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ:
Yapı denetim kuruluşu öncelikle proje müellifince yapılan uygulama projesi;
a) Temel sisteminin, arsanın jeolojik yapısına göre tanzim edilen jeolojik rapora uygunluğu,
b) Taşıyıcı sistemin TSE 500'e ve afet bölgelerine yapılacak yapılar hakkında yönetmeliğe göre hesaplandığını,
c) Binanın ısı yalıtım yönetmeliği, mühendislik ve mimarlık projelendirme esasları, imar planı diğer ilgili yönetmelik, standart ve şartnamelere uygunluğunu belirler.
d) Yapıda kullanılan her türlü malzemenin, imalatın ve yapı elemanlarının standartlarına uygunluğunu test ederek test raporlarını ilgili idareye gönderir. Bakanlıkça ve Türk Standartları Enstitüsünce yeterliliği kabul edilen gerçek ve tüzel kişilere ait laboratuarlarda test ettirir.
e) Beton kalıbı ve demir teçhizatı kontrol edilerek Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği eki örnek 5'e uygun tutanak tutulduktan sonra beton dökümüne müsaade edilir. Beton yapı denetim kuruluşunun yardımcı kontrol elemanlarının sürekli gözetiminde dökülür ve beton numuneleri, mutlak döküm yerinde ve sorumlu mühendis veya mimar ile birlikte deneyi yapacak laboratuar sorumlusu tarafından alınır.
f) Yapı Denetim Kuruluşu, inşaatta çalıştırılan işçi ve ustaların, mesleğinin erbabı olduğuna dair sertifika ve kullanılan malzemelerin TSE ye uygunluk belgelerini yapı müteahhidinden isteyebilir.
g) Yapı Denetim Kuruluşunun uygun görmediği malzeme, işçi, kalfa ve taşeron, yapı müteahhidi tarafından derhal şantiyeden uzaklaştırılır.
h) Yapı sahibinin isteği halinde, yapı müteahhidine ödeme yapmadan önce yapı sahibine ödemeye esas görüş bildirir.
i) Yapı Denetim Kuruluşu yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sisteminde meydana gelebilecek yapı hasarından dolayı 10 yıl süreyle, taşıyıcı olmayan diğer kısımlardaki yapı hasarından dolayı 2 yıl süreyle sorumludur. Yapı Denetim Kuruluşu, izinsiz yapılan değişikliklerden dolayı sorumlu tutulamaz.
yapı denetim nedir?
